ولایت نور

حضانت به تربیت، پرورش و سرپرستی کودک گفته می شود. حضانت هم حق پدر و مادر است  وهم تکلیف انها . طبق ماده 1168 قانون مدنی: «نگهداری طفل هم حق و هم تکلیف ابوین است.» . حضانت طبق ماده 1168 قانون مدنی هم حق است و هم تکلیف. حق است از آن جهت که آنها قانوناً اختیار و حق حضانت فرزند خود را دارند و حضانت طفل قانوناً حق آنان است و کسی نمی تواند این حق را از آنها سلب نماید.  مگر در مواردی که علت قانونی برای سلب حق حضانت پدر و مادر وجود داشته باشد لذا طبق ماده 1175 قانون مدنی: «طفل را نمی توان از ابوین و یا از پدر و یا مادری که حضانت با اوست گرفت مگر در صورت وجود علت قانونی» هم چنین به موجب ماده 1169 قانون مدنی: «برای نگاهداری طفل مادر تا دو سال از تاریخ ولادت او اولویت خواهد داشت پس از انقضاء این مدت حضانت با پدر است مگر نسبت به اطفال اناث که تا سال هفتم حضانت آنها با مادر خواهد بود.»

 بنابراین مادر برای حضانت طفل دختر تا سن 7 سالگی و طفل پسر تا سن 2 سالگی بر پدر مقدم بوده و در صورتی که شرایط لازم را برای حضانت طفل ارا باشد، حضانت طفل حق قانونی او بودهو کسی نمیتواند در طول مدت مقرر قانونی این حق را از او سلب نماید و بعد از رسیدن پسر به سن دو سالگی و دختر به سن هفت سالگی حق حضانت مادر از بین می رود و حضانت با پدر است. تنها استثنایی که برای این حکم وجود دارد در مورد فوت یکی از پدر یا مادر است که در این صورت حق حضانت با آنکه زنده است خواهد بود. طبق مادة 1171 قانون مدنی: «در صورت فوت یکی از ابوین حضانت با آن که زنده است خواهد بود هر چند متوفی پدر طفل بوده و برای او قیم معین کرده باشد.» به استناد این ماده چنانچه طفل پسر بوده و قبل از رسیدن به سن دو سالگی یا دختر بوده و قبل از رسیدن به سن هفت سالگی پدر وی فوت نماید، حضانت مادر پس از انقضاء این مدت نیز ادامه خواهد یافت و چنانچه پس از انقضای این مدت مقرر قانونی پدر فوت نماید، حق حضانت طفل به مادر منتقل می شود.

 هم چنین اگر طفل پسر بوده و قبل از رسیدن به سن 2 سالگی یا دختر بوده و قبل از رسیدن به سن 7 سالگی مادر وی فوت نماید حق حضانت با پدر خواهد بود. حضانت طفل هم چنین برای پدر و مادر یک تکلیف و وظیفه است، از آن جهت که حضانت طفل الزام و وظیفه ای است که در قانون برای آنان پیش بینی شده است و هیچ یک از پدر و مادر نمی تواند آن را اسقاط و یا واگذار و به غیر نماید بلکه باید شخصاً در مدت مقرر تکلیف قانونی خود را که از نظر حفظ نظم اجتماعی به نفع طفل بر قرار شده انجام دهد به همین علت است که به موجب ماده 1172 قانون مدنی هیچ یک از ابوین حق ندارند در مدتی که حضانت طفل به عهده آنهاست از نگاهداری او امتناع کنند.

 درصورت امتناع یکی از ابوین حاکم باید به تقاضای دیگری یا تقاضای قیم یا یکی از اقرابا و یا به تقاضای مدعی العموم (دادستان و در تشکیلات قضایی فعلی رئیس حوزه قضایی) نگهداری طفل را به هر یک از ابوین که حضانت به عهده اوست الزام کند و در صورتی که الزام ممکن یا موثر نباشد حضانت را خرج پدر و هرگاه پدر فوت شده باشد به خرج مادر تأمین کند. همچنین طبق ماده 1178 قانون مدنی ابوین مکلف هستند که در حدود توانایی خود به تربیت اطفال خویش بر حسب متقاضی مقتضی اقدام کنند و نباید آنها را مهمل بگذارند.در مواردی ممکن  است حق حضانت از پدر ومادر ساقط شود کهبه انها اشاره میشود.

1:دیوانگی.دیوانگی هر کدام از پدر و مادر والدین سبب سقوط حق حضانت میشود بنابراین اگرپدر یا مادر دچار جنون شوند این حق از انها ساقط است

2:ازدواج کردن مادر.به موجب ماده 1170 قانون مدنی اگردر مدتی که حضانت طفل با اوست ازدواج کند با دیگری شوهر کندحق حضانت از او ساقط و با شوهر خواهد بود

3:عدم مواظبت و انحطاط اخلاقی پدر و مادر .ماده 1173 قانون مدنی مقرر میدارد هرگاه در اثر عدم مواظت یا انحطاط اخلاقی پدر یا مادری که طفل تحت حضانت اوس صحت جسمانی یا تربیت اخلاق طفل در معرض خطر باشدمحکمه مکلف است به تقاضای اقربای طفل ....هر تصمیمی را که برای حضانت طفل مقتضی بداند اتخاذ کند. بعضی از مصاد یقعم مواظبت یا انحطاط اخلاقی:

:اعتیاد زیان اور به الکل مواد مخدرو قمار2اشتهار به فساد اخلاقو فحشا3ابتلا به بیماریهای روانی به تشخیص پزشک4.سوئ استفاده از فلیا اجبار او به ورود به مشاغل ضد اخلاقی مانند فساد و فحشا5.تکرارضرب و جرح خارج از حد متعارف چنانکه در ماده 1173 قانون مدنی خطر قرار گرفتن صحت جسمانی طفل یا تربیت اخلاقی دو عامل مهمی در بحث سقوط حضانت است.